برای استفاده از همه امکانات سایت باید جاوا اسکریپت مرورگر خود را فعال کنید.
سه شنبه 29 اسفند 1402
تاریخچه پرچم ایران:

تاريخچه پرچم ايران | رنگ های پرچم ایران نشانه چیست؟

تاریخچه پرچم ایران از درفش کاویانی تا پرچم 3 رنگ جمهوری اسلامی : پرچم ایران در دوره های مختلف تاریخ با شکوه ایران دچار تغییراتی گردیده است.
پرچم ایران، به رنگ‌هاي سبز، سفيد، و قرمز، درميان اين سه رنگ بسته به نوع حکومت‌هايي که بر ايران فرمان‌روايي کرده‌اند گاه شير و خورشيد - که قدمت بيشتري دارد - و گاه سفيد (بدون نشان) قرار گرفته‌است، درحال حاضر و بعد از انقلاب 1357 هجري شمسي ايران نشاني که بيان‌گر «الله» و شعار «لا اله الا الله» است به رنگ قرمز در ميان پرچم و روي رنگ سفيد قرار گرفته‌است، همچنين 22 «الله‌اکبر» به رنگ سفيد و به نشانه پيروزي انقلاب در روز 22 بهمن، در حاشيه پايين رنگ سبز و حاشيه بالاي رنگ قرمز قرار گرفته‌است.

 

معناي رنگ‌هاي پرچم

سبز - نشانه خرمي و دوستي
سفيد - صلح و دوستي (بر گرفته از نشانه زرتشتيان)
قرمز - نشان خون از دست رفتگان در راه ايران (شهيدان)
اين سه رنگ از دير باز در نمادهاي ايراني بکار مي‌رفته‌اند. براي نمونه در نگاره‌هايي که از کاخ‌هاي شوش بدست آمده‌است اين سه رنگ را با اين ترتيب مي‌توان ديد.

 

درفش کاوياني

نخستين اشاره در تاريخ اساطير ايران به وجود پرچم، به قيام کاوه آهنگر عليه ظلم و ستم آژي‌دهاک (ضحاک) برمي‌گردد. در آن هنگام، کاوه براي آن که مردم را عليه ضحاک بشوراند، پيش‌بند چرمي خود را بر سر چوبي کرد و آن را بالا گرفت تا مردم گرد او جمع شوند. سپس کاخ فرمانرواي خونخوار را در هم کوبيد و فريدون را بر تخت شاهي نشانيد. فريدون نيز پس از آنکه فرمان داد تا پاره چرم پيش‌بند کاوه را با ديباهاي زرد و سرخ و بنفش آراستند و در و گوهر به آن افزودند، آن را درفش شاهي خواند و بدين سان درفش کاوياني پديد آمد. نخستين رنگ‌هاي پرچم ایران زرد و سرخ و بنفش بود، بدون آنکه نشانه‌اي ويژه بر روي آن وجود داشته باشد. درفش کاويان صرفاً افسانه نبوده و به استناد تاريخ تا پيش از حمله تازيان به ايران، به ويژه در زمان ساسانيان و هخامنشيان، پرچم ملي و نظامي ايران را درفش کاويان مي‌گفتند؛
محمدبن جرير طبري در کتاب تاريخ خود به نام الامم و الملوک مي‌نويسد: درفش کاويان از پوست پلنگ درست شده، به درازاي دوازده ارش که اگر هر ارش را که فاصله بين نوک انگشتان دست تا بندگاه آرنج است، 60 سانتي متر به حساب آوريم، تقريباً پنج متر عرض و هفت متر طول مي‌شود. ابوالحسن مسعودي نيز در مروج اهب به همين موضوع اشاره مي‌کند.
به روايت بيشتر کتاب‌هاي تاريخي، درفش کاويان زمان ساسانيان از پوست شير يا پلنگ ساخته شده بود، بدون آنکه نقش جانوري بر روي آن باشد. هر پادشاهي که به قدرت مي‌رسيد، تعدادي جواهر بر آن مي‌افزود. به هنگام حمله اعراب به ايران، در جنگي که در اطراف شهر نهاوند درگرفت، درفش کاويان به دست آنان افتاد و چون آن را همراه با فرش مشهور «بهارستان» نزد عمر بن خطاب، خليفه مسلمانان، بردند، وي از بسياري گوهرها، درها و جواهراتي که به درفش آويخته شده بود، دچار شگفتي شد و به نوشته فضل الله حسيني قزويني در کتاب المعجم: «... سپس بفرمود تا آن گوهرها را برداشتند و آن پوست را سوزانيدند.


پرچم ایران پس از تازش تازيان


پس از تازش تازيان به ايران، ايرانيان تا 200 سال هيچ درفش يا پرچمي نداشتند و تنها دو نفر از قهرمانان ملي ايران زمين، يعني ابومسلم خراساني و بابک خرمدين، داراي پرچم بودند. ابومسلم پرچمي يک سره سياه رنگ داشت و بابک سرخ‌ رنگ، به همين روي بود که طرفداران اين دو را سياه‌جامگان و سرخ‌جامگان مي‌خواندند. از آنجايي که علماي اسلام تصويرپردازي و نگارگري را حرام مي‌دانستند تا سال‌هاي مديد هيچ نقش و نگاري از جانداران بر روي درفش‌ها تصوير نمي‌شد.

نخستين تصوير بر روي پرچم ایران

در سال 255 خورشيدي ( 976 ميلادي) که غزنويان، با شکست دادن سامانيان، زمام امور را در دست گرفتند، سلطان محمود غزنوي براي نخستين بار دستور داد نقش يک ماه را بر روي پرچم خود که رنگ زمينه آن يک‌سره سياه بود، زردوزي کنند. سپس در سال 410 خورشيدي (1031 ميلادي) سلطان مسعود غزنوي به انگيزه دلبستگي به شکار شير دستور داد نقش و نگار يک شير جايگزين ماه شود و از آن پس هيچگاه تصوير شير از روي پرچم ملي ايران برداشته نشد؛ تا انقلاب اسلامي در سال (1979 ميلادي).

افزوده شدن نقش خورشيد بر پشت شير

در زمان خوارزمشاهيان يا سلجوقيان سکه‌هايي زده شد که بر روي آن نقش خورشيد بر پشت آمده بود؛ رسمي که به سرعت در مورد پرچمها نيز رعايت شد. در مورد علت استفاده از خورشيد، دو ديدگاه وجود دارد: يکي اينکه چون شير گذشته از نماد دلاوري و قدرت، نشانه ماه مرداد (اسد) هم بوده و خورشيد در ماه مرداد در اوج بلندي و گرماي خود است، به اين ترتيب همبستگي ميان خانه شير (برج اسد) با ميانه تابستان نشان داده مي‌شود. نظريه ديگر بر تأثير آيين مهرپرستي و ميتراييسم در ايران دلالت و از آن حکايت دارد که به دليل تقدس خورشيد در اين آيين، ايرانيان کهن ترجيح دادند خورشيد بر روي سکه‌ها و پرچم بر پشت شير قرار گيرد.

پرچم در دوران صفويان

در ميان شاهان سلسله صفويان که حدود 230 سال بر ايران حاکم بودند، تنها شاه اسماعيل اول و شاه تهماسب اول بر روي پرچم خود نقش شير و خورشيد نداشتند. پرچم شاه اسماعيل يک‌ سره سبز رنگ بود و بر بالاي آن تصوير ماه قرار داشت. شاه تهماسب نيز چون خود زاده ماه فروردين (برج حمل) بود، دستور داد به جاي شير و خورشيد تصوير گوسفند (نماد برج حمل) را هم بر روي پرچمها و هم بر سکه‌ها ترسيم کنند. پرچم ایران در بقيه دوران حاکميت صفويان سبز رنگ بود و شير و خورشيد را بر روي آن زردوزي مي‌کردند. البته موقعيت و طرز قرار گرفتن شير در همه اين پرچمها يکسان نبوده، شير، گاه نشسته بوده، گاه نيمرخ و گاه رو به سوي بيننده. در بعضي موارد هم خورشيد از شير جدا بوده و گاه چسبيده به آن. به استناد سياحت نامه ژان شاردن جهانگرد فرانسوي استفاده او بيرق‌هاي نوک تيز و باريک که بر روي آن آيه‌اي از قرآن و تصوير شمشير دو سر حضرت علي (ع) يا شير خورشيد بوده، در دوران صفويان رسم بوده‌است. به نظر مي‌آيد که پرچم ایران تا زمان قاجارها، مانند پرچم اعراب، سه گوشه بوده نه چهارگوش.
تاریخ: 1400/8/22
اشتراک گذاری:          
لینک کوتاه:

نظرات
نام:
ایمیل:
وب سایت:
متن:
کد امنیتی:کد امنیتی
تکرار کد امنیتی:

اخبار مرتبط

ایران در بسیاری از شاخه‌های انرژی اتمی جزو کشورهای برتر دنیا است 

به گزارش حمیّت نیور (حمنا)،سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران گفت: با عنایت الهی و به برکت خون شهدای هسته‌ای و تلاش جوانان متخصص، در حوزه انرژی اتمی در بسیاری از شاخه‌ها ...

تاريخچه پرچم ايران | رنگ های پرچم ایران نشانه چیست؟

پرچم ایران، به رنگ‌هاي سبز، سفيد، و قرمز، درميان اين سه رنگ بسته به نوع حکومت‌هايي که بر ايران فرمان‌روايي کرده‌اند گاه شير و خورشيد - که قدمت بيشتري دارد - و گاه سفيد ...

معرفی خط میخی ، قدیمی ترین نوشته جهان

منشا خط میخی تاریخ فعال خط میخی به سه هزاره پیش از میلاد باز می گردد. توسعه طولانی و گسترش جغرافیایی آن شامل فرهنگها و زبانهای متوالی متعددی بود و اهمیت کلی آن به عنوان ...

عصر صفویه چه دورانی بود

تأسیس حکومت صفویه تأسیس حکومت صفویه در زمان اسماعیل اول از نوادگان شیخ صفی بود. وی در رأس طرفداران خود به همراه هفت هزار تن قزلباش، نیروهای آق قویونلو را در ناحیه شرور ...

طراحی سایت و پشتیبانی: رسانه پرداز